(1)ไม่ทำกิจกรรม 5 ส. ที่เป็นเพียงรูปแบบ
(2)ดำเนินกิจกรรม 5 ส. แบบเสาะหาสาเหตุ
(3)ดำเนินกิจกรรม 5 ส. ที่ทุกคนมีส่วนร่วม
(4)กิจกรรม 5 ส. คือการขุดค้นภูเขาสมบัติ
(5)ดำเนินกิจกรรม 5 ส. จากจุดที่มองไม่เห็น
จุดสำคัญในการดำเนินกิจกรรม 5 ส.
(1)ทำให้วัตถุประสงค์ชัดเจน
(2)กำหนดค่าเป้าหมาย (ทำ Goal ให้ชัดเจน)
(3)ทำผลต่างของค่าเป้าหมายกับสภาพปัจจุบัน (Loss) ให้ชัดเจน
(4)วางมาตรการแก้ไขผลต่างระหว่างค่าเป้าหมายกับสภาพปัจจุบัน
(5)ดำเนินมาตรการ
(6)ตรวจสอบและประเมินผล ดำเนินการป้องกันการเกิดซ้ำ
วิธีเริ่มดำเนินกิจกรรม 5 ส. ที่มีประสิทธิภาพ
จุดสำคัญที่ 1 ต้องดำเนินการโดยทำ Manager Model นำหน้าก่อน
(1)พิสูจน์ให้เห็นว่าทำแล้วได้ผล
เพราะว่าผลของการทำ Manager Model เป็นการสะท้อนให้เห็นถึงระดับของกิจกรรมโดยรวม จึงต้องทำอย่างจริงจัง
(2)เพื่อเสริมแกร่งความสามารถในการสอนงานของผู้จัดการ
นอกจากจะได้ประสบการณ์ในการทำ Manager Model ที่ดำเนินการอย่างจริงจัง ยังเป็นการพัฒนาความสามารถในการสอนงานให้แก่กลุ่มย่อยด้วย
(3)เพื่อการประยุกต์ใช้ในการดำเนินการต่อไป
ด้วยการทำ Manager Model ยังเป็นการตรวจสอบคู่มือการทำกิจกรรม ใบ Check List สำหรับวินิจฉัย Man Hour ค่าใช้จ่ายที่จำเป็น เป็นต้น เพื่อร่างแผนกิจกรรมโดยรวม และอบรมความปลอดภัยเพื่อทำกิจกรรมได้อย่างปลอดภัย
จุดสำคัญที่ 2 ต้องทำกิจกรรมโดยทุกคนมีส่วนร่วม
(1)เพื่อให้ดำเนินกิจกรรม 5 ส. เป็นงานที่ต้องทำอยู่แล้วได้ และเพื่อให้เข้าใจถึงสิ่งที่บริษัทพยายามทำและเกิดขวัญกำลังใจ
สิ่งสำคัญคือ บริษัทควรกำหนดเวลาทำกิจกรรม 5 ส. วันละราว 10 นาที
(2)จากการดำเนินกิจกรรม 5 ส. ภายในเวลาทำงาน จะเป็นการจัดเตรียมเงื่อนไขของการทำให้ทุกคนมีส่วนร่วมเพราะหากปล่อยให้กลุ่มย่อยทำกันเองแม้กระทั่งเรื่องการจัดสรรเวลาในการทำกิจกรรม กลุ่มย่อยจะรู้สึกว่าเป็นเรื่องน่ารำคาญที่นอกเหนือจากงานประจำและบอกว่า “ตอนนี้งานยุ่งมาก ว่างเมื่อไหร่ค่อยทำ”
(3)และหากทำให้เป็นกิจกรรมที่จำกัดเฉพาะหน่วยงานเดียว จะเป็นสาเหตุให้รู้สึกว่าไม่ยุติธรรม จึงควรก่อตั้งกลุ่มย่อยในทุกหน่วยงาน ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานธุรการ หน่วยงานขาย หรือหน่วยงานผลิต และให้ทุกคนทำกิจกรรม
จุดสำคัญที่ 3 ต้องมีการตรวจสอบติดตามผล
(1)ก่อนอื่น ก่อนจะเริ่มทำ 5 ส. ให้ถ่ายรูปภาพของสถานปฏิบัติงานของพวกตนเอาไว้
(2)เมื่อกิจกรรมเดินหน้าไป ให้ถ่ายภาพจุดเดียวกันในมุมกล้องเดียวกันอีก
(3)ทำให้เข้าใจการเปลี่ยนแปลงของสถานปฏิบัติงานของพวกตนได้ด้วยตาตนเอง
(4)นอกจากนั้น เมื่อสำรวจดู เวลาเดินว่าลดลงแค่ไหน การปฏิบัติงานสบายขึ้นยังไง เป็นต้น (มองในแง่ประสิทธิภาพแรงงาน) ว่าได้เปลี่ยนไปแค่ไหนเมื่อเทียบกับก่อนทำ 5 ส. ก็จะทำให้สามารถรู้สึกได้ถึงผลลัพธ์นั้นได้ดี
การหยั่งรากฝังลึกของกิจกรรม 5 ส.
(1)การจำแนกเนื้อหาของกิจกรรม
1)กำหนดกฎเกณฑ์การทำกิจกรรมแล้วให้ทุกกลุ่มย่อยดำเนินการ เช่น ทำความสะอาดใหญ่ การทำความ 3 นาทีทุกวัน เป็นต้น
2)กำหนดกฎเกณฑ์ในการติดป้ายแสดง เป็นต้น และให้ปฏิบัติตามวิธีการติดป้ายแสดงชั้นวางของ สัญลักษณ์ และสติ๊กเกอร์แสดง เป็นต้น
3)ดำเนินการไคเซ็นย่อย
4)แจ้งขอความร่วมมือในการดำเนินการไคเซ็น (ขอความร่วมมือไปยังหน่วยงานอื่น)
(2)วางแผนการส่งเสริมการดำเนินกิจกรรม
1)ก่อตั้งองค์กรหรือหน่วยงานส่งเสริม และให้ความรู้
・จัดตั้งกลุ่มย่อยที่ Overlap กัน
・ประชุมส่งเสริมผลักดัน
・แต่งตั้งกรรมการตรวจวินิจฉัย
・จัดตั้งโปรเจคต์ทีม
2)การอบรม
・อบรมแนะนำกิจกรรม 5 ส.
・อบรมความรู้เรื่องกระบวนการ การตรวจเช็คเครื่องจักร
・อบรมกรรมการตรวจวินิจฉัย
・งานนำเสนอตัวอย่าง 5 ส.
3)การตรวจวินิจฉัย
・สร้างระบบวิธีการตรวจวินิจฉัย
・ดำเนินการตรวจวินิจฉัยแบบจู่โจม
・ทำให้เกณฑ์การประเมินตรวจวินิจฉัยชัดเจน (Check Sheet)
(3)เก็บบันทึกข้อมูล
1)ภาพถ่าย
2)ติด tag
3)กำหนดปริมาณแน่นอน ทำให้เป็นแผนที่
4)เก็บรักษาของจริง (genbutsu) เอาไว้
ลำดับขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม 5 ส. ในความเป็นจริง
(1)สิ่งที่ต้องกำหนดในการทำกิจกรรม
1)เวลาในการทำกิจกรรม
2)กำหนดกฎกติกา (เช่น การใช้ป้ายแสดงต่าง ๆ)
3)การสนับสนุนการไคเซ็น
4)การสนับสนุนของสต๊าฟ
(2)จัดทำกำหนดการ
1)จัดตั้งองค์กรหรือหน่วยงานส่งเสริมกิจกรรม
2)บทบาทและพฤติกรรมของผู้จัดการ
(3)กำหนดเป้าหมาย / ดัชนีชี้วัดกิจกรรม
1 )จัดการอบรม (การฝึกอบรมแบบไล่ตามระดับชั้น: Cascade Trianing)
2)สร้างตัวอย่างด้วยกิจกรรม model
(4)ดำเนินการตรวจวินิจฉัยสเต็ป
(5)เก็บบันทึกข้อมูล
(6)ดำเนินการจัดทำ Visual Control
จุดสำคัญของการประสบความสำเร็จในกิจกรรม 5 ส.
(1)ความกระตือรือร้นของผู้บริหาร (ไม่ปล่อยให้ผู้จัดการทำกันเองทั้งหมด)
(2)ดำเนินการทั้งบริษัท (ประกาศการเริ่มดำเนินการ Kick Off)
(3)ทุกคนมีส่วนร่วม
(4)แจ้งจุดประสงค์หลักในการนำกิจกรรมเข้ามาดำเนินการให้ทราบโดยทั่วถึงกัน
(5)สอนวิธีการ (วิธีทำ)
(6)ดำเนินกิจกรรมตามกำหนดการ (ทำแบบเรื่อยเปื่อยไม่ได้)
(7)ผู้บริหารดำเนินการตรวจวินิจฉัยด้วยตนเอง
เรียบเรียงโดย อาจารย์ณรงค์เกียรติ นักสอน
ที่ปรึกษา TPM-JIPM